روانکاوی لاکانی
زمانی که نظریات لاکان بیش از این که فهمیده شود، تنها به گفتارهایی مبهم که شوق ملی فرانسوی‌ها را بر می‌انگیخت تبدیل شده بود، روشنفکران برجسته‌ی آن دوران گمان بردند که لاکان از مسیر اصلی خود خارج شده است؛ صورت بندی‌های لکان که دیگر به عنوان نظریه‌ای برای روشنگری روش روانکاوی به شمار نمی‌رفت، به نظریات روشنفکرانه‌ای دور از واقعیت بالینی بدل و شناخته شده بود. این یکی از شرایطی بود که سبب شد لکان از جامعه‌ی روانکاوان کنار گذاشته شود.
پس از مرگ لکان، هنگامی که اثر کامل و جامعی از نظریات او، به جز سخنرانی‌هایش به جا نمانده بود، ضرورت داشت متخصصی نظریات لکان را به شکلی جامع و منسجم تنظیم و ثبت کند. «ژوئل دُر» این کار را انجام داد.
ژوئل دُر نویسنده‌ی کتاب درآمدی بر خوانش لاکان
دکتر خوریانیان مترجم این کتاب، در پیش‌گفتار نویسنده را به این شرح معرفی می‌کند:
« ژوئل در (1999-1946)، روانکاو فرانسوی، عضو انجمن سازمان روانکاوی و پژوهش فرویدی، مسئول سخنرانی‌ها و رئیس پژوهش در گروه آموزش و پژوهش در علوم انسانی بالینی در دانشگاه دنیس-دیدروت، پاریس هفت، بود. سخنرانی‌های بسیاری در کشورهای گوناگون ایراد داشت، آموزگار آسیب‌شناسی روانی و روانکاوی بود و عهده‌دار تربیت کاندیدهای روانکاوی فراوانی بود. به علاوه نویسنده‌ی آثار فراوانی در زمینه‌ی روانکاوی بوده که این عناوین از آن جمله اند:
ساختار و روان‌کژی‌ها – 1987
درآمدی بر خوانش لاکان ، دربر گیرِ دو جلد: ناخودآگاه همانند دستگاه زبان ساختار می‌یابد- 1985
و ساختار سوژه -1992
کار بالینی در روانکاوی -1994
کتاب‌شناسی آثار ژاک لاکان -1997
پدر و نقش و در روانکاوی – 1989
شخصیت علمی وی با کار تدریس در دانشگاه از سویی، و همکاری با انجمن‌های روانکاوی لاکانی از دیگر سو، به همراه تجربیات بالینی و ریزبینی در انتقال آموخته‌هایش، وی را به آموزگاری توانمند در فهم، و مدرسی امکان‌مند در برگردان آموزه‌های ژاک لاکان بدل ساخت.
بدان سان که کتاب‌های آموزشی وی امروزه نمونه‌ای از بهترین و گویاترین کارها در گستره‌ی انتقال مفاهیم لاکانی شناخته شده، به بسیاری از زبان‌های دنیا ترجمه شده‌اند.»
معرفی کتاب درآمدی بر خوانش لاکان
کتاب درآمدی بر خوانش لکان، مجموعه ای دو جلدی است که در سه بخش نظریات لکان را به وضوح توضیح می‌دهد؛ در بخش اول، زبان شناسی و شکل‌گیری ناخودآگاه نشان می‌دهد که بازگشت لکان به اندیشه‌ی فروید از مسیر کژراهه‌ی زبان شناسی ساختاری، نه دور از ذهن است و نه مغایر با ژرف‌ترین بینش‌های فروید.
در این بخش دُر تلاش می‌کند نشان دهد اصولی که بعد‌ها توسط نظریه زبانشناسیک کشف شد، پیش از این به طور ضمنی در آثار فروید وجود داشت.
در بخش‌های دوم و سوم کتاب، دُر با حرکتی رفت و برگشتی بین صورت بندی‌های لکان و متون فروید، این امکان را به مخاطب می‌دهد تا اصطلاحات و بازنگری‌های لاکان بر اکتشافات فروید را دریابند. بخش دوم بر «پیدایش سوژه‌ی انسانی» و بخش سوم بر «سرگذشت میل آدمی» تمرکز دارد.
نکته‌ای که در این کتاب بسیار دقیق و ملموس پرداخته شده، ارتباط بین نظریات لاکان و فروید است. در هر بخش قوت ارتباط هرکدام از نظریات با یکدیگر نشان داده می‌شود؛ این که کدام نظریه‌ی لاکان دقیقا در کدام قسمت از نظریه‌ی فروید و به چه شکل ریشه دارد، کدام نظریه لاکان از کدام نظریه فروید و از چه لحاظی فراتر رفته است. از این رو این کتاب در درک «بازگشت لکان به فروید» به خواننده کمک می‌کند.
ترجمه کتاب درآمدی بر خوانش لکان
ترجمه‌ی فارسی کتاب درآمدی بر خوانش لاکان، توسط دکتر مهدی خوریانان و با همکاری گروه گسترش آموزه‌های لاکانی [ دکتر حسن مکارمی؛ سرپرست گروه، دکتر نرگس شریف‌زاده، دکتر مهدی خوریانیان] از روی نسخه‌ی انگلیسی زبان و با تطبیق دهی از نسخه‌ی زبان اصلی، فرانسوی، انجام گرفته و نشر نشانه آن را منتشر کرده است.
این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟
این کتاب برای علاقمندان به نظریات لکان که می‌خواهند ارتباط آنها با نظریات فروید را بهتر درک کنند، افرادی که می‌خواهند نمود نظریات لکان در روانکاوی بالینی را بهتر بشناسند و همچنین برای روانکاوان تحت آموزش می‌تواند مناسب و آموزنده باشد.
متن پشت جلد اول درآمدی بر خوانش لاکان
درآمدی بر خوانش لاکان، روشنگر دلالت‌های بالینیِ نظریه‌ی لاکان، از سوی بالینگری لاکانی است، ژوئل دُر.
وی در این اثر با اشاره به ارتباطِ بین ساختارگرایی و نظریه‌ی زبانشناسیک، پیکربندی‌هایی نامی را نشانمان می‌دهد که جُملگی با برنهادِ لاکانیِ «ناخودآگاه همانندِ دستگاه‌زبان ساختار می‌یابد» ارتباطی عمیق داشته، آن را روشن می‌سازند.
این کتاب به‌ویژه با طرحِ مفاهیمی همچون استعاره و ایجاز، استعاره‌یِ نام‌پدری، مرحله‌ی آینه‌ای، نمودارِ میل و شکل‌یابیِ سوژه می‌کوشد تا فهمِ آموزه‌هایِ لاکانی، در عین موشکافی و ریزبینی، آسان‌تر گردد. چراکه دُر کوشیده مفاهیم را کَمکَم و بهتفصیل ارائه کند، ژرف بکاود و سرآخر آنها را ببالاند.
این اثر، نخست، از انگلیسی به فارسی ترجمان شده و سپس تطبیقِ سطربه‌سطر با متن فرانسه صورت گرفته است. اینک مسیر یادشده، یکسر پیشکش دل‌دادگان روانکاوی، روان‌پژوهان و انسان‌دوستان می‌گردد.
متن پشت جلد دوم کتاب درآمدی بر خوانش لاکان
50 سال از آموزشهای لاکان عمدتاً صرف نگریستن و بازنگری معنا و کارکرد روانکاوی شد، روانکاوی نه الزاماً درحکم علم یا حتی علمی انسانی، بلکه همچون شیوه‌ای که می‌تواند بازهم به فراروان‌شناسی منسجم و محکمی متکی باشد. ابطال دوسویه‌ی مفاهیم پذیرفته‌شده، نه تنها ممکن است چارچوب‌های ارجاع جوامع درمانی و دانشگاهی را به‌ترتیب توسع بخشد، همچنین ممکن است به آنها امکان دهد تا در گونه‌ای فراروان‌شناسی که منزلت «علمی» خود را به واسطه‌ی گستره‌ی نامنتظره‌ی علوم انسانی برگرفته، مخرجی مشترک بیابند…
امروزه، گاه این‌گونه می‌نماید که فروید از سوی نقادان ادبی و دانشمندان اجتماعی موشکافانه‌تر از خودِ روانکاوان خوانده می‌شود. درکل این یک تصادف نیست. هنگامی که جامعه‌ی روانکاوانه به‌دنبال فراروان‌شناسی تازه‌ای می‌گردد، دانشمندان علوم انسانی به چنان پایه‌ای از پختگی و پیچیدگی نظری دست‌یافته‌اند که قادرشان ساخته فروید را با دیدگاه‌های جدیدی درک کنند. زبان‌شناسی ساختارگرا و انسانی را دگرگون ساخته‌اند و به ناخودآگاه فروید شأنی تازه بخشیده‌اند. آموزه‌های لاکان، درکنار آثار فوکو و دریدا، عمدتاً مسبب انفجار ایده‌های تازه‌ای بوده‌اند که جنبش بینارشته‌ای نافذ در فضای دانشگاه امروز را رفعت بخشیده‌اند.
