بیراه نیست که آزمایش زندان استنفورد را یکی از پرحاشیهترین آزمایشهای دنیای روانشناسی بدانیم. آزمایشی که گرچه بیش از پنجاه سال از انجام آن میگذرد، هنوز مورد بحث است و در خصوص جنبههای مختلفش اختلاف نظر وجود دارد.
محققان آزمایش زندان استنفورد میخواستند نقش شرایط و محیط و به ویژه عامل قدرت را در رفتار آدمی سنجیده و به این سوال پاسخ بدهند که آیا قدرت دادن به برخی افراد در یک محیط خاص نسبت به افراد دیگر میتواند آنها را «بد» کند و باعث شود رفتاری از خود نشان بدهند که شاید در شرایط عادی و زندگی روزمرهشان هرگز از آنها نمیدیدیم؟ آیا در دنیای واقعی هم رفتار زندانبانان، ماموران خُرد و هر آن کس که اندک قدرتی دارد و موضعش را نسبت به دیگر شهروندان بالا میبیند، با انسانهای دیگر قابل توجیه است؟
آزمایش زندان استنفورد شاید بتواند پاسخی به این پرسشهایمان باشد.