اختلالات جنسی، اختلالات عملکردی و پارافیلیا (علایق جنسی غیر معمول)، می‌تواند بر عملکرد روزمره و لذت بردن از رابطه جنسی تاثیر بگذارد. انسان در مراحل رشد یکی از چیزهایی که یاد میگیرد علایق جنسی شخصی و چیزهایی است که دوست دارد یا از آن اجتناب می‌کند.
گاهی انسان با موانعی روبرو می‌شود که رابطه جنسی را چالش برانگیزتر می‌کند. اگر در حال تجربه مشکلات مداوم با لذت جنسی یا پاسخ آن هستید که باعث ناراحتی شما می‌شود، ممکن است اختلال عملکرد جنسی داشته باشید. تمایلات جنسی بخش اساسی از شخصیت فرد محسوب می‌شود و بر افکار، احساسات و رفتارهای ما تاثیر می‌گذارد. همینطور توانایی پذیرش و لذت بردن از این تمایلات به طور مثبت بر سلامت جنسی و روانی ما اثر گذار است.
علائم اختلالات جنسی چیست؟
اختلال عملکرد جنسی زمانی است که با چالش های مهمی در ارتباط با توانایی تجربه لذت یا پاسخ به آن رو به رو هستیم. البته باید گفت همه‌ی افرادی که در افکار یا رفتار جنسی خود تغییراتی را تجربه می‌کنند، اختلال عملکرد جنسی ندارند. احساسات و رفتارهای جنسی، ممکن است با افزایش سن یا تغییر شرایط، تغییر کند. از طرفی به خاطر داشته باشید آنچه از نظر فعالیت‌های جنسی برای یک نفر یا گروهی عادی است، ممکن است برای شخص یا گروه دیگر طبیعی نباشد؛ این تعریف درباره ترجیحات جنسی مختلف و دفعات فعالیت هم صدق می‌کند.
تاثیر اختلالات جنسی روی افراد
برخی از اختلالات جنسی مخصوص مردان یا زنان است و برخی ممکن است برای هر دو جنس اختلال ایجاد کند. بعنوان مثال اختلالات نمایشی، اختلال فتیش، مازوخیسم و سادیسم جنسی در زنان و مردان مشترک است. در ادامه برخی از مشکلات خاص در هر گروه را بررسی می‌کنیم.
تاثیر اختلال جنسی روی مردان
- انزال زودرس
- اختلال نعوظ
- اختلال میل جنسی کم مردانه
تاثیر اختلال جنسی روی زنان
- درد تناسلی و لگنی
- اختلال دخول
- اختلال برانگیختگی زنانه
روش‌های تشخیص اختلال جنسی
یک کتاب راهنما که انجمن روانپزشکی آمریکا برای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی منتشر کرده (DSM5)؛ متشکل از دستورالعمل‌هایی در مورد تشخیص و درمان اختلالات جنسی و بسیاری دیگر از اختلالات و شرایط سلامت روان است. قبل ازاینکه یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی، تشخیص رسمی اختلال عملکرد جنسی را بدهد؛ وظیفه دارد تاریخچه سلامت جنسی و روانی فرد را بررسی کند و اطلاعاتی در درباره زندگی جنسی فرد جمع‌آوری کند. درمانگر ممکن است به دنبال علائمی مثل مشکل برانگیختگی، عدم علاقه به رابطه و درد در هنگام مقاربت باشد.
هنگامی انواع علائم ذکر شده به عنوان اختلال تشخیص داده می‌شود که ناراحتی قابل توجهی درباره آنها حس شده؛ به مدت چند ماه استمرار داشته و باعث اختلال در زندگی جنسی بیمار شده باشد.
با توجه به بحث بالا باید گفت، برخی افراد که از عدم علاقه به رابطه جنسی ناراضی نیستند؛ اختلال جنسی ندارند. در ادامه به تعریف برخی از مهمترین اختلالات می‌پردازیم.
انواع اختلالات جنسی
اختلال میل: با علاقه یا میل جنسی کم مشخص می‌شود.
اختلال برانگیختگی: در برانگیختگی جنسی از منظر ناتوانی جسمی و روانی تمرکز دارد.
اختلالات درد: با ناراحتی فیزیکی و درد در حین فعالیت جنسی مشخص می‌شود.
تاخیر در انزال: تاخیر در انزال زمانی اتفاق می‌افتد که مردان در رسیدن به آن مشکل دارند یا انزال آنها زمان بیشتری نسبت به حد معمول طول می‌کشد. عوامل جسمی و روانی متعددی مثل شرایط پزشکی یا ترس از صمیمیت باعث بروز این مشکل می‌شود.
اختلال نعوظ: این اختلال هنگامی رخ می‌دهد که نعوظ در مردان در طول رابطه جنسی با مشکل مواجه شود. این اختلال در مردان با افزایش سن بروز پیدا خواهد کرد. خوردن وعده‌های غذایی سالم، محدود کردن مصرف الکل و ورزش منظم باعث بهبود شرایط آن می‌شود؛ همچنین پزشک می‌تواند داروهایی برای افزایش جریان خون در اندام تناسلی و افزایش تحریک جنسی تجویز کند.
اختلال ارگاسم زنان: این اختلال زمانی رخ می‌دهد که زنان در حین رابطه جنسی در رسیدن به ارگاسم مشکل دارند. مثل اختلالات دیگر، روانشناسی این اختلال ممکن است از عوامل بیولوژیکی، روانشناختی و یا ترکیبی داشته باشد. از طرفی درمان این اختلال هم نیازمند ترکیب درمان شناختی رفتاری(CBT) و فیزیوتراپی است.
اختلال علاقه جنسی/ برانگیختگی جنسی زنان: علاقه جنسی کم و مشکل در برانگیختگی هنگام رابطه جنسی از فاکتورهای مهم این اختلال است؛ این اختلال شامل سطح پایین یا فقدان هیجان و لذت جنسی است. این افراد هنگام رابطه جنسی برانگیختگی فیزیکی و روانی ندارند.
پارافیلیا: شرایطی است که شامل علاقه مداوم جنسی به اشیا بی‌جان یا فعالیت‌هایی است که غیرمعمول هستند (مانند سکس ضربدری). در اختلالات پارافیلیک علایق یا رفتار جنسی یک شخص باعث ناراحتی شدید و آزار دیگری می‌شود. برای مثال در اختلال پدوفیل که از جمله اختلالات پارافیلیک محسوب می‌شود، یک شخص تمایل جنسی دائمی نسبت به یک خردسال احساس می‌کند. در این اختلال، فرد افکار و تمایلات جنسی مکرر نسبت به کودکان دارد و این افکار، توانایی عملکرد او را مختل می‌کند.
اعتیاد به سکس: یکی دیگر از اختلالات جنسی محسوب است که باعث اختلال در زندگی جسمانی و روانی فرد می‌شود. در این اختلال، تمایلات یا افکار جنسی شدید و مکرر و خواندن داستان‌های سکسی زندگی جسمانی و روانی فرد را با مشکل مواجه می‌کند.
دلایل اختلال جنسی چیست؟
علل فیزیکی: بسیاری از بیماری‌های فیزیکی یا طبیعی می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات جنسی شوند. بیماری‌هایی مثل دیابت، بیماری قلبی، عدم تعادل هورمونی، نارسایی کلیه و اعتیاد به الکل می‌توانند در اختلالات جنسی زمینه‌ساز یا تسریع کننده باشند. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی داروهای ضد افسردگی و ضد روان‌پریشی می‌تواند باعث اختلالات جنسی شوند. داروهایی مثل آمی تریپتیلین، دوکسین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین و هالوپریدول از این نوع هستند. از طرفی داروهای ضد فشارخون به دلیل اینکه در گردش و انعقاد خون نقش دارند، می‌توانند جزو عوامل زمینه‌ساز اختلالات‌جنسی باشند.
در زمینه داروها باید گفت مصرف هورمون‌ها یا داروهایی مثل لوپرون و زولادکس ممکن است باعث کاهش میل جنسی در افراد شود.
علل روانشناختی: علاوه بر زمینه‌های فیزیکی اختلالات جنسی که نقش موثری در پیشگیری و درمان دارند، عوامل روانشناختی جزو عوامل بسیار مهم و زمینه‌ساز این اختلالات هستند. عواملی مثل استرس و اضطراب، احساس گناه و شرم، نداشتن اعتماد بنفس نسبت به اندام خود، تعرض یا تجاوز جنسی در دوران کودکی، افسردگی و مشکلات زناشویی می‌توانند جزو عوامل مهم زمینه‌ساز در اختلالات جنسی باشند.
درمان اختلالات جنسی چگونه است؟
در ابتدا باید گفت همانند تمامی بیماری‌ها و اختلالات پزشکی یا روانشناختی، تشخیص اولین و مهمترین قدم در درمان است. تشخیص اینکه مراجعه کننده دارای کدام نوع از اختلالات جنسی است و علل زمینه‌ساز فیزیکی یا روانشناختی این اختلال، چه چیزهایی هستند؛ مهمترین بخش درمان اختلال به حساب می‌آید. اهمیت این مرحله به حدی بالاست که در بسیاری از افراد نیازی به درمان دارویی یا روانی دیده نمی‌شود و فقط با پیدا شدن علت فیزیکی یا روانشناختی این اختلال می‌توان به درمان دست پیدا کرد.
روان درمانی در اختلالات جنسی
مشاوره گرفتن از یک متخصص روان و بهبود سطح اضطراب، ترس و یا ترومای شخص می‌تواند نقش موثری در درمان داشته باشد. روان‌درمانگر با پیدا کردن علل ایجاد این اختلال، شما را در مسیر بهبودی راهنمایی می‌کند. از طرفی می‌تواند با آموزش درمان‌های رفتاری مثل آگاهی از رفتارهای اشتباه در رابطه، درمان را تسریع کند.
سکس‌تراپیست‌ها یکی از انواع مشاوران روانی هستند که در زمینه اختلالات جنسی می توانند نقش بسیار موثری داشته باشند.
دارو درمانی در اختلالات جنسی
افرادی که دچار کمبود هورمون هستند با تشخیص پزشک و زیر نظر او می‌توانند هورمون تزریق کنند. از طریق تجویز داروهایی مثل سیلدنافیل، تادافیل، واردنافیل و آوانافیل باعث افزایش جریان خون در آلت‌تناسلی و بهبود عملکرد جنسی در مردان می‌شود. از طرفی هورمون‌هایی مثل استروژن و تستوسترون هم برای زنان به کار می‌رود.
اختلالات جنسی شامل شاخه‌های متعدد با عوامل زمینه‌ساز مختلف هستند. هر انسان در طول زندگی خود از آغاز جوانی تا میانسالی و پیری، ممکن است دچار این اختلالات شود. پذیرش این اختلالات به عنوان یک بیماری بسیار حائز اهمیت است؛ اگر نمونه‌ای از این اختلالات در زندگی جنسی و یا سلامت فکری ما تاثیر گذاشت باید آن را به عنوان یک بیماری بپذیریم و برای درمان آن متخصص روانی و یا پزشک مراجعه کنیم.
منابع
Definition & facts for erectile dysfunction. (2017)
DSM-5 and paraphilic disorders.
