مستند قرن خود (The Century of the Self)

نوشته

نظریات زیگموند فروید، روانکاو معروف، از راز و رمز زندگی انسان‌ خبر می‌دهد؛ اما اغلب افراد از آن بی‌اطلاع هستند. مستند قرن خود، نوشته و ساخته آدام کورتیس (Adam Curtis) است و به بررسی جامع نحوه استفاده از نظریه‌های فروید درباره میل انسان، در زمینه‌های تبلیغات، مصرف‌گرایی و سیاست می‌پردازد.

فهرست مطالب

این مستند چهار ساعته به چهار قسمت مجزا و حدودا یک ساعته تقسیم شده است.

قسمت اول: ماشین‌های شادی

اولین قسمت این مستند، مربوط به ادوارد برنیز (Edward Bernays)، خواهرزاده فروید و یکی از تأثیرگذارترین پیشگامان در حوزه روابط عمومی است. برنیز با متوسل شدن به این نظریه عمویش که نیروهای تهاجمی خشونت و غرایز جنسی در وجود بشریت پنهان هستند، این نیروها و تمایلات را برای ترویج تفکر گروهی دستکاری کرد؛ ابتدا به قصد تحریک حمایت وطن‌پرستانه شهروندان ایالات متحده در طول جنگ جهانی اول و بعد در حوزه تبلیغات.

ادوارد لوئیس جیمز برنِیز، به مرد نامرئی دستکاری افکار عمومی معروف بود. او اصالتا اتریشی-آمریکایی و زاده ۲۲ نوامبر ۱۸۹۱ – درگذشته ۹ مارس ۱۹۹۵ است. همچنین در آگهی درگذشتش «پدر روابط عمومی» نامیده شد. برنیز بنیان‌گذار و پیشرو در زمینه روابط عمومی و پروپاگاندا بود و همچنین به عنوان بنیان‌گذار فمینیسم شناخته می شود. مجله لایف او را جزو ۱۰۰ نفر تأثیرگذارترین آمریکایی‌های سده ۲۰ میلادی نامید.

ادوارد برنیز مستند قرن خود
تصویر ادوارد برنیز

برنیز در سال 1995 و در 103 سالگی درگذشت. وی تا یک سال قبل از مرگش، یعنی تا سن 102 سالگی، همچنان فعال بود و در عرصه روابط عمومی مشاوره می‌داد و سخنرانی می‌کرد.

قسمت اول مستند قرن خود را در ویدیوی زیر ببینید:

قسمت دوم: مهندسی رضایت

احتمالا تاریک‌ترین تصویر از نظریه فروید را بتوان در حکومت نازی‌‌ها طی جنگ جهانی دوم دید. دومین قسمت این مستند تلاش‌های برنیز و آنا فروید (دختر زیگموند فروید) را بازگو می‌کند که همراه دولت آمریکا، برای ابداع روش‌هایی برای سرکوب پتانسیل وحشیانه ذهن انسان همکاری کردند. دولت بر این باور بود که تنها از طریق این فعالیت‌ها یک دموکراسی هارمونیک امکان‌پذیر خواهد بود.

در ویدیوی زیر قسمت دوم مستند قرن خود را ببینید:

بخش سوم: پلیسی درون سر همه ما وجود دارد، او باید از بین برود

بخش سوم مستند قرن خود در طول دوره‌ای بسیار متفاوت در تاریخ آمریکا رخ می‌دهد: دهه‌ی 1960. همان‌طور که مخالفان فروید مورد توجه قرار می‌گرفتند، نسل جوانی هم که مصمم بودند امیال درونی‌شان را بپذیرند و آن‌ها را آشکار کنند، به این روند شستشوی ذهنی کمپانی‌های بزرگ اعتراض کردند. به پیروی از این نسل، شرکت‌های بزرگ و رسانه‌های تبلیغاتی درصدد برآمدند تا با کمک ایده ویلیام ریچ، جامعه را به شکل دیگری به سمت رام بودن ببرند.

قسمت چهارم: هشت نفر در کاونتی شراب می نوشند

بخش پایانی ما را به دنیای سیاست می‌برد. در طول دهه 1990، حزب دموکرات در اقدامی ناامیدکننده برای بازپس‌گیری کاخ سفید، از متیو فروید، کارشناس روابط عمومی و نوه زیگموند کمک گرفت. حزب با اتکا به گروه‌های متمرکز، کمپین‌های خود را برای برآورده کردن درونی‌ترین خواسته‌های مردم آمریکا تنظیم کرد. مدت کوتاهی پس از آن، بیل کلینتون چهل و دومین رئیس‌جمهور ایالات متحده شد.

آدام کورتیس، سازنده مستند قرن خود

آدام کورتیس سازنده‌ی مستند قرن خود
آدام کورتیس سازنده‌ی مستند قرن خود

کوین آدام کورتیس (متولد ۲۶ می ۱۹۵۵) کارگردان و فیلم‌ساز انگلیسی است. کورتیس زمینه علایق خود را پیرامون «قدرت و نحوه کارکرد آن در جامعه» می‌داند و آثار او در حوزه کشف روابط جامعه‌شناسی و روانشناسی و فلسفه و تاریخ سیاسی است. کورتیس شغل خود را روزنامه‌نگاری توصیف می‌کند که رسانه‌اش فیلم است و می‌کوشد اتفاقات را از این طریق تشریح کند. فیلم‌های او چهار بار برنده جایزه تلویزیونی آکادمی بریتانیا (BAFTA) شده‌اند.

سخن پایانی

تصمیم با شماست که این تکنیک‌ها را در جهت هدایت و سلامت جامعه بدانید، یا همه آن‌ها به نظرتان انحراف از مسیر انسانی باشند. مستند قرن خود بسیاری از حقایق اساسی بشر را توضیح می‌دهد؛ اینکه در نهایت ما انسان‌ها در برابر نیاز به کنترل شدن آسیب‌پذیر هستیم.

منابع

منبع 1 / منبع 2 / منبع 3

نوشته

نرگس گودرزی

اشتراک گذاری

در باب

مطالب مشابه

این مقاله تأملی در باب ظرفیت و مشکلات برقراری و حفظ روابط عاشقانه و پرشور است و بر اساس نتایج سال‌ها کار تحلیلی با مراجعان مختلف نوشته شده است.

نوشته

این جستار با استفاده از پارادایمی روانکاوانه سعی بر روشن‌کردن رفتارها و تعاملات راس و ریچل در سریال «دوستان» و همچنین نحوه‌ی علاقه‌مند شدن آنها به یکدیگر را دارد.
از نظر زیگموند فروید، عشق صرفاً پیوند رمانتیک دو روح نیست، بلکه نمایشی پیچیده از نیروهای روانی است که ریشه در عمیق‌ترین خواسته‌ها و ترس‌های ما دارند.

نوشته

نظرات

مشتاق خوندن نظرات شماییم

برای درج نظر